بررسی تأثیر توسعة تجارت و رشد اقتصادی بر کیفیت محیط زیست در ایران

آثار رشد اقتصادی و تجارت آزاد بر محیط زیست و آلودگی­های فراملی یکی از مهم­ترین بحث­های مطرح امروز در اقتصاد محیط زیست است. امروزه، پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و توسعه­ای ناشی از تغییرات اقلیمی در سراسر جهان به طور فزاینده­ای پذیرفته و تأیید شده است. در واقع، محیط زیست یکی از ارکان اصلی توسعة پایدار به شمار می­آید. در این راستا، تلاش می­شود فرایند توسعه به گونه­ای طراحی شود که ضمن حداکثرسازی ارزش افزودة فعالیت­های اقتصادی پویایی تعادلی نظام طبیعت را از بین نبرد. در این پژوهش، با استفاده از داده­های سری زمانی سال­های 1370 تا 1389 و مدل­های VARو VECM آثار کوتاه­مدت و بلندمدت تأثیر توسعة تجارت و رشد اقتصادی بر کیفیت محیط زیست در ایران، که در اینجا آلودگی هوا مد نظر است، بررسی شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که رابطة تعادلی بلندمدت بین متغیرهای تجارت باز، تولید ناخالص داخلی، جمعیت شهرنشین، مصرف انرژی و شاخص آلودگی هوا برقرار است. در حالت کوتاه­مدت، متغیر جمعیت شهرنشین و مصرف انرژی بالاترین تأثیرگذاری را بر میزان تولید  SO2داشته و در بلندمدت نیز سرانة مصرف انرژی بالاترین تأثیر را بر آلودگی  SO2 داشته است. طبقه­بندی JELL: F18 –O13-O44-Q56-C32